Hoe vermijd je inferieure randen bij het ponsen

Ongeacht de stijgende populariteit van de laser, worden er wereldwijd nog steeds miljarden stukken geponst elke maand. Een proces dat de metaalindustrie goed in de vingers heeft, maar dat wel om wat aandacht vraagt om een mooi gesneden rand te behouden. Een belangrijke parameter om de concurrentie met de laser te kunnen blijven aangaan.

Geponste randen die meer bramen vertonen dan anders? Kijk dan in eerste instantie naar uw gereedschappen. Naarmate ze slijten of stomper worden, kunnen ze meer bramen veroorzaken, wat op zijn beurt de manier waarop de stukken later in elkaar passen kan bemoeilijken. Bovendien laten afgestompte gereedschappen machines harder werken om dezelfde gaten en features te realiseren, waardoor er ook in uw machine sneller slijtage zal optreden. Maar hoe weet u nu wanneer het tijd is om uw gereedschappen te slijpen? Als er een rollover duidelijk op de ponsrand te zien is bijvoorbeeld. Maar u doet er sowieso goed aan om uw gereedschappen op regelmatige basis bij te slijpen. Dit zorgt voor een goede kwaliteit van afgeleverde stukken en helpt bovendien de levensduur van uw gereedschappen verlengen. Wanneer is het zover? Hou de rand van uw ponsstuk tegen een lichtbron en inspecteer de reflecties naarmate het licht weerkaatst van de radius van de rand. Of doe de test met de vingernagel. Als die lichtjes wordt gevijld als u ermee langs de rand strijkt, dan is de geponste rand scherp genoeg en zit er nog wat leven in uw gereedschappen. Bij het slijpen zelf is het beter om vaak een kleine hoeveelheid materiaal weg te nemen, dan omgekeerd. 

Maar wat als u uw gereedschappen regelmatig slijpt en ze toch maar voor een beperkte tijd scherp blijven? Kijk dan eens naar de uitlijning van het gereedschapsstation op uw ponsmachine. Als dit niet correct gebeurd is, kan het een oorzaak zijn van het snel uitvallen van gereedschappen, slijtage aan de machine, minder stukkwaliteit en zelfs onnauwkeurigheden bij het ponsen zelf. Als het slijtagebeeld onregelmatig is of er treden bijzonder veel bramen op, kan dat een indicatie zijn dat de verticale uitlijning van het gereedschapsstation moet bekeken worden. De verticale uitlijning zorgt er immers voor dat de pons het materiaal door de matrijsopening duwt met evenveel speling aan alle kanten van het ponspunt. De radiale uitlijning waakt over rechte en uniforme hoeken en contouren. Het heeft te maken met de rotatie van een gereedschapsstation. Als dit niet correct is, kunnen er onderbroken of ongelijkmatige randen ontstaan of incorrecte hoeken bij de ponsgaten. Elke metaalbewerker houdt dan ook best een set van uitlijningsgereedschappen klaar om het station regelmatig te inspecteren en aanpassen wanneer nodig.

Een type van staal kan niet in elk materiaal een even goede kwaliteit opleveren. Het is vaak zoeken naar een evenwicht tussen een grotere hardheid of een betere slijtageweerstand. Daar­naast speelt ook de oppervlakte­behandeling die uw gereedschappen onder­gaan hebben of de coating die ze krijgen een rol. Maak dan ook de juiste selectie in functie van het materiaal en de dikte die uw ponsmachine voor de kiezen krijgt om een perfecte ponsrand te verzekeren.

Dit zijn maar enkele van de mogelijke oorzaken van ponsranden van inferieure kwaliteit. Andere factoren zoals het machineontwerp, de matrijsopening, de toepassing van nibbelen … kunnen ook hun effect hebben op de snijrand. Het is dan ook belangrijk om het grote plaatje voor ogen houden. Probeer geen conclusies te trekken zonder eerst alle mogelijke oorzaken te overwegen. Dit zal helpen om tot het resultaat te komen dat u eindelijk wilt: stukken van hoge kwaliteit ponsen.