Moeten er Europese CO2-heffingen op Chinees staal komen?

Sinds de Verenigde Staten vorig jaar importheffingen van 25% invoerde op Chinees staal, kijken ook de Europese staalproducenten naar Europa voor maatregelen. Ze zien immers door de overcapaciteit in het oosten en strengere regelgeving rond CO₂-emissies in het westen, hun marges enorm terugvallen. Moet er daarom in Europa een CO₂-heffing op staal uit China komen?

De staalindustrie staat te boek als een van de belangrijkste aanjagers van de CO₂-uitstoot. In absolute cijfers mag dit wel kloppen, per ton staal die uit de staalfabrieken rolt gaat er 1,7 ton CO₂ de lucht in. Gecombineerd met het hoge volume, elke inwoner van Europa vebruikt 1 kg staal per dag, resulteert dat in een eindbalans van 6% van de totale industriële emissies. Maar dat vertelt maar een deel van het verhaal. Staal is tegelijkertijd een duurzaam product want het laat zich oneindig recycleren. Voeg je de recyclagecijfers toe aan deze vergelijking dan krijg je een ander verhaal: per ton staal gaat er dan maar 0,8 ton CO₂ de lucht in. Daarmee blijft staalproductie zelfs onder de cijfers van de melkindustrie.

Inspanningen gevraagd van staalsector

Toch weerhoudt het de Europese Unie er niet van om kritisch naar de sector te kijken en inspanningen te vragen om de CO₂-emissies terug te dringen. Daarom werd het Emissiehandelsysteem ETS op het getouw gezet. Wie eronder valt moet voor elke ton CO₂-uitstoot één emissierecht indienen.

Per ton staal die uit de staalfabrieken rolt gaat er 1,7 ton CO2 de lucht in, maar voeg je de recyclagecijfers toe aan de vergelijking dan gaat het nog maar om 0,8 ton CO2. (Beeld: Phonlamai Photo)

Het totaal aantal beschikbare emissierechten is beperkt maar installaties mogen deze rechten vrij uitwisselen onder elkaar. Maar elk jaar daalt het aantal beschikbare emissierechten, waardoor er schaarste op de markt ontstaat. Installaties hebben dan de keuze: ofwel minder uitstoten ofwel emissierechten aankopen.  Staalproducenten konden lange tijd een uitzondering krijgen wegens de zwakkere concurrentiepositie waarin ze zouden belanden. Ook daar lijkt nu stilaan een einde aan te komen.

Gelijk speelveld creëren

Om toch een gelijk speelveld te creëren gaan er nu stemmen op om in Europa het voorbeeld van de Verenigde Staten te volgen en het binnenkomende Chinese staal te viseren. Onder meer Aditya Mittal, topman van staalconcern ArcelorMittal sprak zich al uit voor het invoeren van een Europese CO₂-heffing op Chinees staal. Dat zou het verschil moeten compenseren en de Europese staalmakers weer meer ademruimte geven. Door het opvoeren van de capaciteit in China heeft het land zijn aandeel in de wereldwijde productie opgetrokken van 10% eind jaren 90 tot meer dan 50% vandaag. Het optrekken van de productie-capaciteit ging overigens gepaard met enorme overheidssubsidies. Het leidde tot een overcapaciteit en prijsdumping. De staalimporten in Europa lagen in het eerste kwartaal van 2019 7% hoger dan het jaar ervoor en zelfs 14% hoger als men nog een jaartje verder terug kijkt. De Verenigde Staten voerde al importheffingen van 25% in om zijn markt te beschermen. Moet Europa volgen met een CO₂-heffing op Chinees staal?