Oppervlaktebehandelaars bewegen nog te veel in een lineaire economie

We leven in een wereld waarin grondstoffen eindig zijn. Het sluiten van materiaalkringlopen is daarom een prioriteit voor beleidsmakers op alle niveaus. Meer en meer zal een toeleverancier moeten aantonen dat hij ‘circulair en duurzaam’ produceert. Maar wat betekent dit nu concreet voor de oppervlaktebehandeling en, belangrijker nog, hoe begin je daaraan als ondernemer? VOM als technische vakvereniging vindt het belangrijk om tools aan haar bedrijven aan te reiken om dit gedachtegoed te implementeren in hun bedrijf.

Oppervlaktebehandeling is alom aanwezig: het lakwerk van een auto, het verchromen van kranen, het kleurtje van je smartphone, aluminium gelakte raamprofielen, huishoudartikelen, werkgereedschappen, bruggen…: noem maar op. Achter deze ‘zo vanzelfsprekende’ afwerking schuilen heel wat complexe technologieën. Geen industrie zonder oppervlaktebehandeling! In de coatingwereld voelen we te vaak nog aarzeling om stappen te zetten in de richting van circulair ondernemen. Men weet niet waar of hoe te starten. 

Wat men ziet bij de oppervlaktebehandelaars is, eenvoudig gesteld, dat men grondstoffen (materiaal en energie) aankoopt, eigen materiaal of dat van zijn klant transformeert door enkele mechanische bewerkingen uit te voeren, een coating aanbrengt ter bescherming of om esthetische redenen, en vervolgens deze afgewerkte producten aflevert aan de markt. Het duurzaam denken in de oppervlaktebehandelende industrie gaat eerder over meer m² of kg behandelen met minder materiaal en minder energie om een nog langere levensduur te realiseren. Het is momenteel technisch nog niet mogelijk om een coating te verwijderen van het product en deze te hergebruiken. We verbruiken aardse grondstoffen en ertsen, maar geven (nog) niets terug aan moeder aarde.

Anders is het bij typische maakbedrijven die vanaf de tekentafel hun product zoveel mogelijk ‘circulair’ kunnen ontwerpen. Mooie voorbeelden hiervan zijn de lichtarmaturen van VOM lid ETAP die als ‘Light as a Service’ aan de klanten aangeboden worden en de ‘C2C-gecertificeerde raam- en gevelproducten’ van Schüco. De toepassing van de Europese standaard CEN/TC 350 – ‘sustainability of construction works’ kan een nieuwe impuls geven om circulaire economie te verplichten in de staalindustrie en in de bouw. Ook een conceptnorm zoals ISO 59020 verplicht ondernemers in deze richting. Door het gebruik van bovenstaande normen zal de omgekeerde bewijslast ingevoerd worden in de maakindustrie. Verwerkers en producenten zullen moeten aantonen waar hun producten vandaan komen, en dit over de hele waardeketen. 

Tevens moet transparant zijn wat de ecologische en sociale impact ervan is. Als bedrijf sta je momenteel erg geïsoleerd om deze data te bekomen. Als verzinker moet men bijvoorbeeld weten waar het zink vandaan komt. In welke omstandigheden het zinkerts gezuiverd of aangerijkt is met andere legeringselementen. Toeleveranciers waren altijd onvoldoende transparant in het ter beschikking stellen van deze data, maar hebben inmiddels eind 2021 een intensief project opgestart binnen de International Zinc Association waarvan we de eerste resultaten ergens in het vierde kwartaal van 2022 mogen verwachten. 

Circulair ondernemen kan enkel als je je als bedrijf een doelstelling oplegt. Het keten-convenant staalbouwakkoord zal concrete, collectieve afspraken bevatten voor het terugdringen van de staalbouw gebonden emissies van CO2 en andere schadelijke stoffen, het reduceren van de inzet van primaire grondstoffen en het bevorderen van circulair bouwen via hergebruik van bouwcomponenten en het recycleren van het materiaal staal. Ook het bedenken van energieoplossingen in het productieproces is een belangrijke driver om samen met klanten stappen te zetten in circulariteit. Waar zit voor jouw organisatie circulaire meerwaarde?

Ontdek het en volg Circle Speed, een 30 uur durend leertraject van werecircle en UHasselt, met steun van VLAIO. Of praat vrijblijvend met iemand van het werecircle team om te zien welke aanpak het beste past.