Afzuiging een must bij TIG-lassen

TIG-lassen wordt beschouwd als een zeer zuiver lasproces, omdat er weinig tot geen lasrook vrijkomt. Maar schijn bedriegt. Hoewel er minder lasrook gegenereerd wordt, is het belangrijk om de risico’s verbonden aan TIG-lassen niet te onderschatten. Er komen immers ook andere factoren bij kijken, die van afzuiging een must maken.

TIG-lassen vindt vaak toepassing wanneer de las zichtbaar is of van hoge kwaliteit moet zijn, bijvoorbeeld bij de verwerking van rvs of aluminium. In vergelijking met MIG-MAG, gaat het om een eerder traag proces, dat een stabiele lasnaad legt zonder veel spatten te veroorzaken. Het gevolg is ook dat er in verhouding weinig lasrook gevormd wordt. Dit resulteert in de misvatting dat het een zuiver proces is, dat om weinig preventieve beschermingsmaatregelen vraagt. Maar niks is minder waar. Naast de hoeveelheid lasrook die gegenereerd wordt, is het ook belangrijk om te kijken naar de gebruikte vulmaterialen, het basismateriaal van het werkstuk, en de gekozen tungsten elektrode om een compleet beeld te krijgen van de gevaren. 

TIG-lassen is, zoals gezegd, vaak de keuze bij uitstek voor het verbinden van rvs. Materialen die steevast chroom en nikkel bevatten. Tijdens het lassen worden deze elementen omgezet in nikkeloxide en chroomverbindingen, die kanker kunnen veroorzaken, maar ook ademhalingsproblemen en schade aan het zenuwstelsel. Een afzuigunit met W3-certificatie is daarom essentieel om de lasser te beschermen tegen ernstige gezondheidsproblemen. Daarenboven kunnen vulmaterialen gebruikt worden, bijvoorbeeld om te zorgen voor bijkomende corrosieweerstand in de lasnaden. Ook deze bevatten vaak chroom en nikkel. 

In TIG-lassen vandaag worden nog zelden tungsten elektrodes toegepast die thorium bevatten. En maar goed ook. Tijdens het slijpen kan er radioactief stof vrijkomen. En tijdens het lassen wordt er lasrook gegenereerd met thoriumoxide. Het inademen van deze emissies brengt het risico op blootstelling aan inwendige straling met zich mee. Vooral in TIG-lassen met zijn wisselstroom, die vaak gebruikt wordt bij aluminium, moet daarvoor voldoende aandacht zijn. Als tungsten elektrodes dus nog om technische redenen de voorkeur genieten, moet er adequate afzuiging voorzien worden en moet het slijp- en lasstof grondig verwijderd worden. 

De blootstelling aan ozon is hoger in TIG-lassen dan bij andere lasprocessen. Dat heeft weer te maken met de materialen die er voornamelijk mee verwerkt worden. De oppervlakte van aluminium en rvs zullen uv-straling sterk reflecteren. Ozon wordt gevormd door de uv-straling van de boog uit de zuurstof in de lucht. De vorming gebeurt niet alleen in de onmiddellijke nabijheid van de las, maar soms ook een eind verderop. Aangezien deze stof gecatalogeerd staat in TRGS 905 als kankerverwekkend, mag ze niet ingeademd worden door de lasser. Hoe minder lasrook, hoe groter het risico op ozonvorming. Bronafzuiging is daarom het meest veilige alternatief.

De risico’s die TIG-lassen met zich meebrengt mogen misschien beperkt lijken door het ontbreken van lasrook, maar mogen absoluut niet onderschat worden. Afzuiging is cruciaal voor een efficiënte bescherming van de lasser. Er zijn verschillende manieren om lasrook en andere emissies te verwijderen, zoals afzuigkappen of een centraal afzuigsysteem. De veiligste manier is door alles bij de bron af te zuigen met een lastoorts voorzien van puntafzuiging. Er bestaan ook specifieke lastoortsen voor TIG-lassen.